Białostoczanie chronią płazy

Akcja polega na ustawianiu wzdłuż dróg, gdzie ruch pojazdów jest duży, barier ochronnych i pułapek uniemożliwiających płazom wyjście na jezdnię. Dzięki tym działaniom w ciągu ostatnich lat udało się uratować w naszym mieście tysiące żab. Jest to rozwiązanie tymczasowe, stosowane powszechnie w wielu miejscach w kraju, gdzie brakuje innych rozwiązań, jak np. przepustów pod drogami. W tym roku rozszerzono zakres działań o dodatkową, czwartą lokalizację – przy trasie Alei Niepodległości – gdzie rozstawiono płotki ochronne. Pozostałe trzy znajdują się na odcinkach ulic F. Karpińskiego, Solnickiej, Plażowej oraz wzdłuż jednej z dróg odchodzących od ulicy Generała Stanisława Maczka.

Płazy to grupa kręgowców, która niemal 400 mln lat temu uniezależniła się częściowo od środowiska wodnego. Wprawdzie do rozrodu nadal potrzebują wody, w której składają jaja, jednak po zakończeniu rozwoju larwalnego przeobrażają się i wychodzą na ląd. Szczególnie ważnym okresem w życiu płazów jest wiosna i czas godów. Każdego roku wczesną wiosną płazy wychodzą ze swoich zimowych kryjówek i rozpoczynają wędrówkę do zbiorników wodnych, aby przystąpić do rozrodu. Migracja ma charakter masowy u gatunków wczesnowiosennych – na przykład żab brunatnych czy ropuchy szarej – lub rozciągnięty w czasie, jak u kumaków, ropuchy zielonej i ropuchy paskówki. Często trasy ich migracji są przecięte siecią dróg, na których jest duży ruch pojazdów. Wiele płazów wtedy ginie. Wędrujące płazy, przenoszone są na drugą stronę drogi i wypuszczane w bezpiecznym miejscu. To bardzo ważne działania, ponieważ od lat w całej Europie obserwuje się drastyczny spadek liczebności płazów.

W tegorocznej akcji zdarzyła się prawdziwa sensacja! Po raz pierwszy w naszych pułapkach stwierdzono ropuchę zieloną Pseudepidalea viridis. Ropuchy zielone mają dosyć duże zdolności migracyjne i potrafią wędrować na odległość nawet kilku kilometrów. W ten sposób mogą znaleźć najbardziej dogodne dla siebie siedliska. Innym ciekawym i dość rzadkim gatunkiem, którego liczebność na terenie naszego miasta systematycznie rośnie, jest kumak nizinny (Bombina bombina). To pięknie wybarwiony gatunek płaza objęty w naszym kraju ochroną ścisłą. Inne rzadkie gatunki, które są systematycznie widywane podczas białostockiej akcji, to rzekotka drzewna, grzebiuszka ziemna i traszka zwyczajna.
Poprzednie akcje ochrony płazów także obfitowały w interesujące gatunki. W sumie w tym roku natrafiono na osiem gatunków płazów, takich jak ropucha szara, żaba moczarowa, żaba trawna, rzekotka drzewna, grzebiuszka ziemna, kumak nizinny, ropucha zielona, żaba jeziorkowa. Nie odnotowano natomiast traszki zwyczajnej obserwowanej w roku poprzednim.

Z danych uzyskiwanych podczas akcji czynnej ochrony płazów wynika, że wieloletnie działania Miasta przynoszą efekty i pozytywnie wpływają na poprawę bioróżnorodności tej bardzo ważne grupy zwierząt. Pojawiają się nowe, nienotowane wcześniej gatunki, udało się też zatrzymać notowany w całej Europie trend gwałtownego spadku ich liczebności. Na terenie Białegostoku od dwóch lat obserwowana jest zmiana tego trendu i wzrost liczby odławianych płazów. Z pewnością wpływ na to mają również inne działania, nie tylko czynna ochrona płazów. Zbiorniki wodne przystosowane nie tylko do funkcji rekreacyjnej, ale też przyrodniczej, są renaturyzowane i budowane od nowa (na przykład zbiorniki przy ulicy Marczukowskiej, staw przy ulicy A. Mickiewicza, staw przy ulicy A. Fredry).

Ponadto miasto zamierza zrealizować zrealizować plan na ogrody deszczowe, stanowiące jedno z wielu rozwiązań w zakresie zagospodarowania wód opadowych. Ich głównym zadaniem będzie przechwytywanie i gromadzenie wód opadowych. Takie miejsca mogą być doskonałym terenem do bytowania i rozrodu płazów.

Wiosenna akcja czynnej ochrony płazów jest prowadzona przez Urząd Miejski w Białymstoku od 2013 r. Od początku jej trwania do 2022 r. przeniesiono 6 843 płazy, tylko w tym roku – 849.